Depresja to zaburzenie psychiczne, które ma niejedno oblicze. Objawy depresji w większości przypadków są podobne, ale bardzo różne mogą być jej powody. Najogólniej dzieli się je na zewnętrzne (związane z okolicznościami w życiu danej osoby) i wewnętrzne (dotyczące funkcjonowania organizmu, w szczególności – ośrodkowego układu nerwowego). W konsekwencji nie ma prostej odpowiedzi na pytanie, jak poradzić sobie z depresją. Warto zrozumieć jej przyczyny, bo mogą rozstrzygnąć o sposobie leczenia
Choć przyczyny i leczenie depresji to bardzo złożone zagadnienie, ten częsty problem psychiczny stosunkowo łatwo jest rozpoznać. Kryteria diagnostyczne ujęte zostały m.in. w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD). O depresji można mówić wówczas, gdy co najmniej przez dwa tygodnie utrzymują się 2-3 spośród jej zasadniczych objawów:
przewlekłe obniżenie nastroju,
utrata zainteresowań i zdolności odczuwania przyjemności,
spadek aktywności, brak energii, szybkie męczenie się.
spadek samooceny, nieuzasadnione poczucie winy,
pesymistyczny obraz przyszłości,
obniżenie zdolności poznawczych (koncentracji, zapamiętywania),
zaburzenia snu, apetytu, libido,
dolegliwości bólowe o niejasnej etiologii,
myśli samobójcze i zachowania autodestrukcyjne.
Pierwsze objawy depresji często pozostają niezauważone przez otoczenie cierpiącej osoby, a nawet przez nią samą. Najłatwiej jest dostrzec początek depresji reaktywnej.
Depresja reaktywna jest zwykle formą reakcji na silny stres. Rozwija się pod wpływem uwarunkowań zewnętrznych – obiektywnych, życiowych problemów czy urazów psychicznych. Początkiem depresji reaktywnej mogą być np. śmierć bliskiej osoby, życie w toksycznym związku, zawód miłosny lub rozwód, zmiana albo utrata pracy, przejście na emeryturę, problemy finansowe, przeprowadzka do innego kraju. Niejednokrotnie początkiem depresji staje się takie traumatyczne zdarzenie jak gwałt czy udział w wypadku drogowym.
Lista powodów, które mogą wyzwolić zaburzenia nastroju, jest praktycznie nieskończona. Każdy człowiek ma bowiem inny próg tolerancji na stres. Na przyczyny depresji reaktywnej składają się więc nie tylko czynniki zewnętrzne, ale też cechy osobowości, które mogą czynić daną osobę mniej lub bardziej podatną na psychiczne kryzysy. Nie bez znaczenia są także wcześniejsze doświadczenia jednostki, jej poziom samooceny, aktualna sytuacja życiowa czy jakość relacji z ludźmi. Zrozumienie pełnego podłoża depresji reaktywnej daje duże szanse na jej wyleczenie.
Depresja jest schorzeniem, które zwykle wymaga leczenia farmakologicznego. Odpowiednio dobrane przez psychiatrę leki stabilizują nastrój Pacjenta i umożliwiają mu zaangażowanie w dalsze postępowanie terapeutyczne. O ile jednak w przypadku depresji endogennej kluczową kwestią często okazuje się często wyrównane stężeń neuroprzekaźników odpowiedzialnych za samopoczucie, leczenie depresji reaktywnej wymaga przede wszystkim dotarcia do jej przyczyn i rozwiązania problemów leżących u podłoża kryzysu psychicznego.
Choć przepracowanie przeżytej traumy czy zmiana nieprzystosowawczych schematów myślenia mogą wydawać się znacznie trudniejsze niż poprawa funkcjonowania OUN, psychoterapia okazuje się bardzo skutecznym narzędziem w walce z depresją reaktywną. W Łodzi w Centrum Medycznym MediPsyche nad Pacjentami czuwa zespół specjalistów pracujących w różnych nurtach – poznawczo-behawioralnym, psychodynamicznym, humanistycznym. Dzięki temu jesteśmy w stanie trafnie dostosować rodzaj terapii do potrzeb danego Pacjenta – i skutecznie mu pomóc!
